Paratoner Ölçümü Periyodik Kontrol

Parlayıcı ve patlayıcı özellikleri olan tehlikeli maddelerin üretildiği, bulundurulduğu veya depolandığı bina ve yapıların, yürürlükteki yasal mevzuatlar kapsamında, yıldırıma karşı donatılması gerekmektedir. Yıldırıma karşı korunma ise paratonerler ve alınacak diğer koruyucu önlemlerle sağlanabilmektedir. Paratonerlerden beklenen yararı elde edebilmek için de yılda en az 1 kere yetkili kişiler tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu zorunluluk Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın çıkardığı İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde ifade edilmektedir.

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre, Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği, Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’nde bulunan hükümler saklı kalmak koşuluyla kontroller sırasında şu temel standartlar esas alınmaktadır;
TS EN 62305-1 Yıldırımdan korunma – Bölüm 1: Genel kurallar
TS EN 61557-1 Alçak gerilim dağıtım sistemlerinde elektriksel güvenlik – 1000 v a.a. ve 1500 v d.a.’ya kadar – Koruyucu düzenlerin denenmesi, ölçülmesi veya izlenmesi ile ilgili donanımlar – Bölüm 1: Genel özellikler
TS 2607 ISO 1999 Akustik – İş yerinde maruz kalınan gürültünün tayini ve bu gürültünün sebep olduğu işitme kaybının tahmini
TS EN ISO 5349-1 Mekanik titreşim – Kişilerin maruz kaldığı elle iletilen titreşimin ölçülmesi ve değerlendirilmesi -Bölüm 1: Genel kurallar
TS EN ISO 5349-2 Mekanik titreşim – Kişilerin maruz kaldığı, elden vücuda iletilen titreşimin ölçülmesi ve değerlendirilmesi – Bölüm 2: İş yerlerinde ölçme yapmak için pratik kılavuz
Paratoner Ölçümü Kaç Yılda Bir Yapılır?
İlgili Mevzuat gereği yönetmeliğin Ek III Bakım, Onarım ve Periyodik Kontrol ile İlgili Hususlar bölümünün 1.4 Maddesi gereği; “Periyodik muayene aralığı ve kriterleri standartlarda aksi bir şekilde belirlenmemiş iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri ve muayeneleri, varsa imalatçının öngördüğü aralık ve kriterlerde yapılır ibaresi yer almaktadır. Bu hususlar, imalatçı tarafından belirlenmemişse iş ekipmanının periyodik muayene & kontrol, bulunduğu işyerindeki ortam koşulları, kullanım sıklığı ile kullanım süresi gibi bazı faktörler göz önünde bulundurularak, yapılacak risk analizi ve değerlendirmesi sonuçlarına göre, belirlenecek aralıklarda yapılmalıdır. Belirlenen periyodik muayene aralığının ilgili Yönetmelikte olası durumlar dışında bir yılı aşmaması gerekir.” hükmündedir. Paratoner ölçümü için yılda en az “1” kere veya daha fazla aralıklarla olmak koşulu ile mutlaka işletmedeki tesisatın periyodik kontrol muayenelerinin yaptırılması kanunen zorunludur.
Paratoner Yönetmeliği Nedir?
Paratoner ölçümlerinin kontrollerinin yapılmasına dair Mevzuat gereği İş Kanunu çerçevesinde tanımlanan bir yönetmelik bulunmaktadır. Bu yönetmelik “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”dir. Yönetmeliğin, Ek III Bölümünün 2.3. Tesisatlar maddesinin, 2.3.1. bendi “ilgili standartlarda aksi belirtilmediği sürece tesisatların periyodik kontrolleri yılda bir yapılır” hükmündedir. Ve ayrıca bu Yönetmeliği’nin Ek III Bölümünün 2.4. Tezgahlar maddesinin, 2.4.1. bendi “Makina ve tezgahların periyodik kontrolleri Ek III; Madde 1.4’te yer alan hususlara uygun olarak yapılır” hükmündedir. Yapılan bu elektriksel kontrol; elektriksel ölçüm ve elektriksel muayeneler, 21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmî Gaz/ete’de Yayınlanan Elektrik Tesislerinde Paratonerlar Yönetmeliği, 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve 4/111984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile TS EN 60079 standardında belirtilen hususlara göre yapılır. Paratoner ölçümleri de bu kapsamda değerlendirilmekte ve bağlı bulunduğu standart ışığında kontrol edilmektedir.
Paratoner Çeşitleri Nelerdir?
Yıldırım Savar Muayenesi
Paratoner Ölçümü
Faraday Kafesi Ölçümü
Paratoner Topraklama Ölçümü
Franklin Çubuğu Topraklama Ölçümü 
Paratoner Raporu Nasıl Hazırlanır?
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde belirtilen tesisatlar konusuna bağlı olarak gerçekleştirilmesi gereken Paratoner ölçümleri ile ilgili ulusal ve uluslararası test ve deney standartları doğrultusunda ürünün teknik bilgilerinin de bulunduğu bir form hazırlanır. Standardın istediği tüm ölçümler ve görsel testler ile birlikte ilgili kontroller de yapılarak rapora işlenir. Oluşturulan rapor, ilgili teknik uzmanın bulguları ve teknik yöneticinin de onayıyla hazırlanmış olur.